Nowe zasady ponoszenia opłat egzekucyjnych w zakresie egzekucji świadczeń niepieniężnych

Ustawa z dnia 29 września 2017 r. o zmianie ustawy z dnia o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. 2017 poz. 1910) wprowadza nowe stawki oraz zasady ponoszenia opłat egzekucyjnych związanych z egzekucją świadczeń niepieniężnych.

Do świadczeń niepieniężnych należą przede wszystkim świadczenia o wydanie ruchomości, o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia, o wykonanie czynności przez dłużnika, o zaniechanie czynności przez dłużnika i nieprzeszkadzanie czynności wierzyciela czy też o złożenie przez dłużnika oświadczenia woli. Ustawa w zamierzeniu ma dotyczyć w szczególności świadczeń o wydanie nieruchomości oraz o opróżnienie pomieszczeń (głównie lokali mieszkalnych), ale jej zapisy dotyczą wszystkich świadczeń niepieniężnych.

Zmiany w opłatach przy wszczęciu egzekucji – opłata tymczasowa

Dotychczas komornik przystępując do egzekucji świadczenia niepieniężnego wzywał wierzyciela do uiszczenia opłaty stałej w wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Obecnie, żądając wszczęcia egzekucji jakiegokolwiek świadczenia niepieniężnego oraz wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego, wierzyciel ma obowiązek uiszczenia opłaty tymczasowej w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Mniejsza opłata stała

Jednocześnie obniżono dotychczasowe stawki ostatecznych opłat stałych: do 20% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za egzekucję odebrania rzeczy (poprzednio: 50%), za wprowadzenie w posiadanie nieruchomości i usunięcie z niej ruchomości, za wprowadzenie zarządcy w zarząd nieruchomości lub przedsiębiorstwa oraz wprowadzenie dozorcy w dozór nieruchomości, a także w przypadku opróżnienia lokalu z rzeczy lub osób (poprzednio: 40%) i odpowiednio do 15% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (poprzednio: 25%) w pozostałych przypadkach, w których zachodzi konieczność wprowadzenia wierzyciela w posiadanie. Uchylono jednocześnie przepis przewidujący stawkę 25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za wszystkie czynności z udziałem Policji, Żandarmerii Wojskowej, wojskowych organów porządkowych, Straży Granicznej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Zachęta do dobrowolnej spłaty zobowiązań

W ustawie wprowadzono również swoiste preferencje przy ustalaniu opłaty ostatecznej w sytuacji, gdy dłużnik wykona obowiązek objęty tytułem wykonawczym dobrowolnie, czyli bez zastosowania przymusu – w zależności od momentu wykonania obowiązku:
a) jeszcze przed doręczeniem mu wezwania komornika – komornik nie pobierze opłaty ostatecznej od dłużnika, a wierzycielowi zwróci całą opłatę tymczasową,
b) po wezwaniu przez komornika, w wyznaczonym terminie (nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania) – opłata ostateczna zostanie zredukowana do wysokości 1/25 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, jednocześnie komornik zwróci wierzycielowi różnicę między uiszczoną opłatą tymczasową a opłatą ostateczną,
c) wprawdzie po wyznaczonym terminie, lecz nie później niż 3 dni przed planowanym wykonaniem tytułu wykonawczego – uiszczona przez wierzyciela opłata tymczasowa stanie się opłatą ostateczną.

Opłata uzupełniająca

Nową opłatę uzupełniającą (w wysokości różnicy między opłatą ostateczną a uiszczoną przez wierzyciela opłatą tymczasową) komornik co do zasady pobierze od dłużnika, zaś od wierzyciela jedynie w razie skutecznego wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego, niecelowego wszczęcia postępowania lub w wypadku umorzenia egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt k.p.c. (tzn. jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonej egzekucji).

Stosowanie także do postępowań wszczętych przed 28 października 2017 r.

Jednocześnie ustawa przewiduje, że nowe przepisy stosuje się także do postępowań egzekucyjnych wszczętych przed dniem jej wejścia w życie (tj. przed 28 października 2017 r.). W sytuacji, gdy wierzyciel uiścił już opłatę stałą na poprzednich zasadach, komornik zwróci mu różnicę między opłatą a opłatą tymczasową, natomiast jeżeli wierzyciel opłaty stałej jeszcze nie uiścił, komornik wezwie go do uiszczenia opłaty tymczasowej – w nowej, niższej wysokości.

„(…) nowe regulacje – w założeniu ustawodawcy – mają zachęcić dłużników do dobrowolnego wykonywania obowiązków objętych tytułami wykonawczymi (…).”

Wprowadzone zmiany są zatem korzystne dla wierzycieli, którzy za egzekucję świadczeń niepieniężnych z uwagi na obniżenie stawek opłat stałych zapłacą nawet kilkakrotnie mniej. W sytuacji, w której dłużnik dobrowolnie wykona ciążący na nim obowiązek, wierzyciel może ostatecznie nie zapłacić nawet złotówki. Jednocześnie nowe regulacje – w założeniu ustawodawcy – mają zachęcić dłużników do dobrowolnego wykonywania obowiązków objętych tytułami wykonawczymi (przede wszystkim do dobrowolnego opuszczania lokali mieszkalnych) poprzez zwolnienie ich z konieczności ponoszenia dodatkowych opłat egzekucyjnych.

Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001910