Opłata recyklingowa od BIO reklamówek – odpowiedź Ministerstwa Klimatu na zapytanie Kancelarii

W dniu 1 września 2019 roku weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: „u.g.o.o.o.” lub „ustawa”). Na kanwie w/w zmian pojawiły się wątpliwości dotyczące definicji ustawowej tworzyw sztucznych, wedle której BIO reklamówki wykonane wyłącznie ze składników naturalnych należałoby – paradoksalnie – zakwalifikować do katalogu toreb wykonanych z tworzyw sztucznych. Powyższe wynika z faktu, iż składniki takie jak skrobia czy celuloza są monomerami czyli rodzajem polimerów, które u.g.o.o.o. nazywa tworzywem sztucznym.

W związku z pojawiającymi się licznymi wątpliwościami naszych Klientów dotyczącymi obowiązku uiszczania opłat recyklingowych za torby biodegradowalne składające się z polimerów naturalnych, Kancelaria wystąpiła do Ministerstwa Klimatu z prośbą o zajęcie stanowiska

(więcej na ten temat: http://biznesprawnik.pl/2020/01/03/czy-nalezy-odprowadzac-oplaty-recyklingowe-za-bio-reklamowki/).

Przypomnijmy, że zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy definicja torby na zakupy z art. 8 ustawy brzmi następująco:

15a) torba na zakupy z tworzywa sztucznego – rozumie się przez to torby na zakupy, z uchwytami lub bez uchwytów, wykonane z tworzywa sztucznego, które są oferowane w jednostkach handlu detalicznego lub hurtowego, do których zalicza się:

1. lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego o grubości materiału poniżej 50 mikrometrów,
2. bardzo lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów, które są wymagane ze względów higienicznych lub oferowane jako podstawowe opakowanie żywności luzem, gdy pomaga to w zapobieganiu marnowaniu żywności,
3. pozostałe torby na zakupy z tworzywa sztucznego o grubości materiału równej 50 mikrometrów i większej;

Natomiast definicja tworzywa sztucznego została przez ustawodawcę ujęta następująco:

15b)  tworzywo sztuczne – rozumie się przez to polimer w rozumieniu art. 3 pkt 5 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm.), do którego mogły zostać dodane dodatki lub inne substancje i który może funkcjonować jako główny strukturalny składnik toreb na zakupy;

Według definicji znajdującej się w przywołanym wyżej rozporządzeniu, polimer oznacza substancję składającą się z cząsteczek stanowiących sekwencję jednego lub kilku rodzajów jednostek monomeru. Cząsteczki takie muszą charakteryzować się statystycznym rozkładem masy cząsteczkowej w pewnym zakresie, a różnice w masie cząsteczkowej powinny wynikać przede wszystkim z różnic w liczbie jednostek monomeru w cząsteczce. Polimer zawiera:

• cząsteczki stanowiące prostą większość wagową, które zawierają co najmniej trzy jednostki monomeru związane kowalencyjnie z co najmniej jeszcze jedną jednostką monomeru lub z innym reagentem;
• cząsteczki niestanowiące prostej większości wagowej wśród cząsteczek o tej samej masie cząsteczkowej.

Ustawa wyraźnie wskazuje, iż opłata recyklingowa jest pobierana od toreb wykonanych
z tworzywa sztucznego, jednakże brak jest wyłączenia powyższego obowiązku
w odniesieniu do bio-opakowań wykonanych z polimerów naturalnych. Art. 40 u.g.o.o.o. stanowi bowiem, iż przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego.

Dodatkowe wątpliwości wprowadza informacja jaka została zamieszczona na stronie Ministerstwa Środowiska dotycząca opłaty recyklingowej w świetle znowelizowanych przepisów, o następującej treści:

„Opłacie recyklingowej podlegają wyłącznie torby na zakupy z tworzywa sztucznego. Torby papierowe, czy np. torby w pełni biodegradowalne nie zawierające dodatków z tworzyw sztucznych (np. torby ze skrobi) nie podlegają opłacie recyklingowej. Należy jednak pamiętać, że takie torby nie mogą zawierać w swoim składzie tworzyw sztucznych.”

Po ośmiu miesiącach oczekiwania, Kancelaria otrzymała odpowiedź z Ministerstwa Klimatu, która, jak można z góry założyć, nie usatysfakcjonuje ani producentów ani nabywców toreb BIO. Zgodnie z przesłaną informacją, Ministerstwo potwierdziło wyżej zaprezentowane stanowisko tj.:

„definicja [ustawowa] nie dzieli polimerów na naturalne lub syntetyczne. Jeżeli torba na zakupy, nawet oferowana jako kompostowana lub biodegradowalna, spełnia powyższą definicje [polimeru] to w świetle przepisów będzie torbą z tworzywa sztucznego, w związku z czym będzie podlegała opłacie recyklingowej”.

Ponadto Ministerstwo Klimatu dodało, że:

„wydaje się, że przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego oferujący torby na zakupy wykonane z polimerów pochodzenia naturalnego oferuje torby z tworzyw sztucznych, w związku z czym ma obowiązek pobrać opłatę recyklingową za torbę. Ponadto w myśl obecnej definicji tworzywa sztucznego zawartej w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi każdy polimer pochodzenia naturalnego należy uznać za tworzywo sztuczne. W ramach ww. rozważań nie ma znaczenia czy torba lub opakowanie spełnia normę EN 13432:2000”.

Odpowiedź Ministerstwa przytoczona powyżej potwierdziła jedynie, że aktualne brzmienie przepisów wydaje się być niespójne z celem jaki przyświecał ustawodawcy, który dokonał nowelizacji ustawy. Nabywcy toreb BIO wykowanych z polimerów naturalnych, decydując się na ich zakup, pozostają bowiem w mylnym przeświadczeniu, iż unikną ponoszenia opłat recyklingowych, jako że nabywają produkt przyjazny dla środowiska, ulegający szybszemu rozkładowi i spełniający wszelkie normy potwierdzone nierzadko certyfikatami. Jednakże z wykładni literalnej przepisów należy wywieść odmienne stanowisko tj. że pomimo użycia składników naturalnych (takich jak skrobia lub celuloza) torby BIO nadal mogą zostać uznane za produkty złożone z tworzywa sztucznego, co z kolei implikuje potrzebę uiszczenia opłaty recyklingowej.

Należy podkreślić, iż odpowiedź Ministerstwa Klimatu nie stanowi wiążącej wykładni prawa co oznacza, że nie wiąże ona organów administracji orzekających w sprawach indywidualnych.